سرطان‌های مغز و سیستم عصبی مرکزی به دلیل استفاده از تلفن‌های دستی در نزدیکی سر و همچنین به این دلیل که تشعشعات یونیزان - شکل انرژی بالاتری از تشعشعات نسبت به آنچه تلفن‌های همراه منتشر می‌کنند - باعث ایجاد بعضی سرطان‌های مغزی می‌شوند نگران‌کننده به نظر می‌رسد.

تاکنون انواع مطالعات برای بررسی اینکه آیا استفاده از تلفن همراه برای سلامت انسان خطرناک است یا خیر انجام شده است. با این حال، شواهد تا به امروز نشان می‌دهند که استفاده از تلفن همراه باعث ایجاد سرطان مغز یا دیگر انواع سرطان در انسان نمی‌شوند.

نظارت بر امواج رادیویی

آرش کریم بیگی، درباره تأثیر امواج تلفن همراه بر سلامت افراد می‌گوید: تا جایی که من اطلاع دارم در ایران حداقل چهار مرکز ناظر بر حوزه تشعشع وجود دارد؛ یکی از آنها مسوول نظارت بر موسسه استاندارد است. دیگری سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی وزارت ارتباطات و یکی دیگر هم سازمان انرژی اتمی است. البته بخش مسوول دیگر در این خصوص نیز در وزارت بهداشت است که در همین حوزه نظارت می‌کند.

سختگیرانه‌ترین استانداردهای حوزه حد تشعشع عمومی

به گفته مدیرعامل شبکه تلفن همراه شاتل موبایل، همه اینها در ایران یک سری استاندارد را در خصوص آستانه حد تشعشع رادیویی تدوین کرده اندکه می‌توان گفت جزء سختگیرانه‌ترین استانداردهای حوزه حد تشعشع عمومی در سطح دنیا به شمار می‌روند.

حجم بالای مشترکین تلفن همراه

توجه داشته باشیم به طور ذاتی در ایران چه به دلیل حجم بالای مشترکین تلفن همراه و چه به دلیل تراکم جمعیتی شهرها، در واقع ساختار طراحی شبکه توان زیر بار رفته سایت بی‌تی‌اس دکل تلفن همراه در اپراتورها و حد تشعع آن‌ها به دلیل ذاتی تراکم جمعیتی کشور و تعداد بالای مشترکان در سطح کشور حداقل چند ده برابر کمتر از حد تشعشع و استانداردی است که اپراتوربه طور قانونی می‌تواند در توان و بازه توان قدرتی شبکه، تشعشع و توزیع پخش رادیویی داشته باشد.

نظارت بر حد تشعشع

کریم بیگی می‌گوید در ایران حد تشعشع سایت‌ها به طور مرتب هم توسط سازمان تنظیم مقررات و هم سازمان انرژی اتمی مورد سنجش قرار می‌گیرند و تا به حال هیچ موردی پیش نیامده که حتی در آستانه رعایت استاندارد حد تشعشع هم بوده باشند.

این موارد در مورد آنچه در ایران اتفاق می افتد بود؛ هم از سمت اپراتورها و هم از سمت دستگاه‌های ناظر. همچنین باید در مورد ورود این تجهیزات به کشور نیز دقت داشته باشیم چون عموماً همه آنها وارداتی هستند.

بنابراین موضوعات و موارد مهمی باید در مورد آنها در نظر گرفته و بررسی شوند؛ چه از لحاظ رد شدن از گمرک و چه روشن شدن و وارد شدن به شبکه هم طبیعتاً به دریافت استانداردها، نظارت‌ها و همچنین نمونه‌گیری دوره‌ای نیاز دارند.

اعمال استانداردهای جهانی در ایران

بنا بر گفته کریم بیگی، در دنیا هم اولاً تولیدکنندگان تجهیزات شبکه تلفن همراه در قالب غول‌های فناوری مانند اریکسون، هوواوی، نوکیا، زد تی ای، سامسونگ و ... در قالب این عناوین و برندها هستند که به غیر از عناوین، منافع و پوزیشنی که دارند؛ درواقع دقیقاً همین فناوری‌ها و تجهیزات را در بازار جهانی و با همین استانداردها در کشورهای اروپایی و آمریکایی هم مورد استفاده قرار می‌گیرند.

ضمن آنکه طبعاً در ایران هم استانداردهای جهانی؛ چه در حوزه بهداشت محیط و فرکانس و چه در حوزه آستانه تشعشع رعایت می‌شود و عملاً همان فناوری‌ها و تکنولوژی‌هایی که در دنیا هم استفاده می‌شود در ایران مورد استفاده قرار می‌گیرد و عرضه و فروخته می‌شود و زیر بار می‌رود.

تأثیر امواج تلفن همراه بر سلامت

کریم بیگی می‌گوید: تا جایی که من می‌دانم تا به حال هیچ مطالعه علمی اثبات شده‌ای که از طرف مراجع بین‌المللی ناظردر حوزه سلامت و استاندارد گذاری مورد تأیید قرار گرفته باشد وجود ندارد که اثبات کرده باشد تجهیزات تلفن همراه چه در لایه شبکه و چه در حوزه استاندارد گوشی تلفن همراه بر سلامت انسان تأثیر داشته باشد.

شاخص SAR

البته خود مشترکان هم باید به این استانداردها را از منظر استاندارد حد تشعشع که در قالب شاخص SAR شناخته می‌شود توجه اشته باشند. همچنین هنگام خرید گوشی‌ها و تجهیزات ارتباطی مثل مودم و تبلت های تلفن همراه در نظر داشته باشند که این استانداردها در آنها رعایت شده باشند.

ضمن آنکه خود تولید کنندگان هم باید به این موارد را توجه داشته باشند و آنها را رعایت کنند. بنابراین ملزم هستند که به ازای هر مودم و پارت نامبر، آستانه حد تشعشع خاصی را در نظر داشته باشند.

توجه به رعایت استانداردها در تلفن‌های همراه

به گفته او، بدیهی است هر ابزار ارتباطی بی‌سیم، تلفن همراه یا وای فای در واقع اطراف خود امواج مغناطیسی ایجاد می‌کند که طبیعتاً این میدان نسبت به مولکول‌های اطراف خود بی تأثیر نخواهند بود.

ضمن آنکه در واقع این استانداردهای حد تشعشع هستند که حد تشعشع و زیان‌آور بودن یا نبودن آستانه‌های فرکانسی و فرستنده‌ها و گیرنده‌های رادیویی را تعیین می‌کنند. و طبیعتاً استانداردگذاری آن‌ها براساس مطالعات مختلفی است که در دنیا انجام شده و بازبینی می‌شود.

همچنین مراجع جهانی مختلف حوزه بهداشت هم طبیعتاً در همین حوزه توصیه هایی دارند که حوزه تخصص دانش آنها ست که بر آنها باید عمل شود.

توجه به افراد آسیب پذیرتر

به گفته کریم بیگی، این توصیه ها بعضاً در حوزه‌هایی مثل کودکان به ویژه نوزادان که استخوان‌بندی جمجمه آنها نازک‌تر و ظریف‌تر است یا در افرادی که دچار بیماری‌های خاص مثل سرطان یا تومور هستند ممکن است متفاوت باشد.

ولی عموماً این موارد در حد تو صیه هستند و طبیعتاً در حوزه سلامت بیشتر باید به آنها پرداخته شود و متولیان حوزه بهداشت و درمان نیز چه در حد جهانی و بین الملی و چه در مراکز ملی در ایران مانند موسسه استاندارد، وزارت بهداشت، سازمان انرژی اتمی و سازمان تنظیم مقررات ارتباطات که در واقع متولی و تدوینگر این استانداردها و حتی توصیه واگذاری‌ها هستند باید نظارت کافی در این خصوص داشته باشند.